विदेशमा लगानी खुला गर्ने पक्षमा सरकार, परिसंघ भन्छ कानुन चाहियो

लेमिनेटेड बोरा प्रयोग तत्काललाई स्थगित
कृष्ण रिजाल
भदौ ११, काठमाडौं । सिमेण्ट प्याकिङमा लेमिनेटेड बोराको प्रयोग तत्काललाई स्थगित गरिएको छ । अब व्यवसायीहरूले अर्को निर्णय नभएसम्म अहिले प्रयोग हुँदै आएको बोरा ९उभन स्याक०मै सिमेण्ट प्याकिङ गरी विक्रीवितरण गर्न पाउने भएका छन् । नेपाल उद्योग परिसङ्घको सभाकक्षमा सोमवार आयोजित छलफल कार्यक्रममा उद्योगमन्त्री अनिलकुमार झाले नयाँ सैद्धान्तिक व्यवस्था नभएसम्म लेमिनेटेड बोरा प्रयोग नगरे पनि हुने बताए ।

‘कानूनी रूपमा लेमिनेटेड बोरा प्रयोगसम्बन्धी प्रावधान आजदेखि नै लागू भइसकेको छ,’ झाले भने, ‘व्यावहारिक व्यवस्थाअनुसार तपाईंहरूले अहिलेकै बोरा ९उभन स्याक० प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ ।’ तर, लेमिनेटेड बोरा प्रयोग गर्न प्रावधान भने फिर्ता नहुने बताउँदै उनले त्यसका लागि तयारी शुरू गर्नसमेत उद्योगीहरूलाई सुझाव दिए ।

सरकारले जेठ १५ गते राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गरी लेमिनेटेड बोराको प्रयोग गर्न उद्योगीहरूलाई ३ महीनाको म्याद दिएको थियो । सिमेण्ट प्याकिङमा लेमिनेटेड बोरा प्रयोग गर्नुपर्ने सरकारको बाध्यकारी व्यवस्था सोमवारदेखि लागू गर्नुपर्ने थियो । सो व्यवस्थाअनुसार सोमवारदेखि नै लेमिनेटेड बोराको प्रयोग नगरे कारबाही गरिने वातावरण मन्त्रालयले बताएको छ । उद्योगीहरूले भने कारबाही गरे उद्योग नै बन्द गर्ने चेतावनी दिएका थिए ।

कार्यक्रममा मन्त्री झाले लेमिनेटेड बोरा प्रयोग नगर्दा उद्योगीहरूलाई तत्कालै कसैले पनि कारबाही नगर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । ‘केही दिनका लागि सबै कुरा यथावत् राखौं, कसैले पनि तपाईंहरूलाई रोकछेक गर्नेछैन,’ उनले भने, ‘त्यसपछि सबैसँगको छलफलमा ठोस निर्णय गरौंला ।’ आफू उद्योग बन्द गराउने पक्षमा नरहेको भन्दै मन्त्री झाले सो व्यवस्था लागू गर्न २ वर्षको समयसीमा थप्न वातावरण मन्त्रालयलाई आग्रह गरिसकेको बताए । सो व्यवस्था गर्नुअघि सिमेण्ट उत्पादक सङ्घ, उभन फेब्रिक तथा स्याक्स उत्पादक सङ्घका बारेमा जानकारी नभएकाले उनीहरूको सल्लाह नलिएको उनले बताए ।

कार्यक्रममा नेपाल उद्योग परिसङ्घका अध्यक्ष विनोद चौधरीले लेमिनेटेड बोरामा सिमेण्टको प्रयोग गर्नुपर्ने व्यवस्था सकारात्मक भए पनि यसका लागि तोकिएको समयसीमा भने अव्यावहारिक भएको बताए । लेमिनेटेड बोराको प्रयोगका लागि सबैभन्दा पहिला उपभोक्तालाई यसको फाइदाबारे चेतनशील बनाउनु आवश्यक भएको चौधरीको भनाइ थियो । उपभोक्ताले माग गरे उद्योगीहरूले त्यस्तो बोरा स्वतः प्रयोग गर्ने बताए ।

कुनै पनि व्यवस्था लागू गर्नुअघि त्यसको आवश्यकता, प्रभावकारिता र कार्यान्वयनको सम्भावनाबारे अध्ययन गर्नुपर्ने भन्दै उनले सरकारलाई उद्योगीहरूसँग छलफल गरेर मात्रै यससम्बन्धी नयाँ व्यवस्था लागू गर्न सुझाव दिए । विशेषगरी उद्योग मन्त्रालय उद्योगीहरूको अभिभावक भएको बताउँदै चौधरीले यस व्यवस्थाका सम्बन्धमा सबैलाई मान्य हुने गरी कदम चाल्न उद्योगमन्त्रीसँग आग्रह गरे ।

सोही अवसरमा सिमेण्ट उत्पादक सङ्घका अध्यक्ष आत्माराम मुरारकाले सरकारले सो व्यवस्थाका बारेमा नयाँ विकल्प नखोजे सम्पूर्ण सिमेण्ट उद्योग बन्द गरेर उद्योग मन्त्रालयलाई साँचो बुझाउने बताए । कुनै एउटा उद्योगको इसारामा सरकारले सो व्यवस्था लागू गरेको आरोप उनले लगाए । मुरारकाले उद्योगमन्त्रीतर्फ इङ्गित गर्दै भने, ‘एउटा उद्योगको भरमा मुलुक चल्छ भने चलाउनुहोस् । हामी सम्पूर्ण उद्योग बन्द गरेर साँचो तपार्इंलाई बुझाउन तयार छौं ।’ लेमिनेटेड बोराको प्रयोगका लागि कम्तीमा ३ वर्षको समयसीमा दिनुपर्ने माग गर्दै उनले उद्योग प्रवद्र्धनका लागि सरकारले आफ्नो माग पूरा गर्नुको विकल्प नभएको बताए ।

सो अवसरमा नेपाल उभन फेब्रिक तथा स्याक्स उत्पादक सङ्घका अध्यक्ष वासुदेव गोल्यानले अनिवार्य लेमिनेटेड बोरा प्रयोग गर्नुपर्ने प्रावधान लागू भए अहिले सञ्चालनमा रहेका १२ ओटा बोरा उद्योग र त्यहाँ कार्यरत कर्मचारीहरू विस्थापित हुने बताए । हाल नेपालमा सञ्चालित कुनै पनि उद्योगमा लेमिनेटेड बोरा उत्पादन गर्ने प्रविधि नभएको जानकारी दिँदै उनले उक्त प्रविधि झिकाउन कम्तीमा पनि १८ महीना लाग्ने बताए । कार्यक्रममा उपस्थित अधिकांश उद्योगी–व्यवसायीले लेमिनेटेड बोराको प्रायेगका लागि समय थप्न अनुरोध गरेका थिए । २ हजार जनालाई रोजगारी दिएका बोरा उद्योगहरूमा ५ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी लगानी छ ।