विदेशमा लगानी खुला गर्ने पक्षमा सरकार, परिसंघ भन्छ कानुन चाहियो

पाँच औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाका लागि रू. १३ अर्ब प्रस्ताव
कृष्ण रिजाल
आसर २६, काठमाडौं । औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेडले पाँच ठाउमा औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाका लागि सरकारसँग प्रस्ताव गरेको छ । बुटवल, कञ्चनपुरको दैजी, दाङको करौती डाडा, नवपरासीको सुनवल र गोर्खामा औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाको लागि सरकारसँग प्रस्ताव गरिएको औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेडका महाप्रबन्धक गौतममान श्रेष्ठले अभियानलाई बताए । यसका लागि प्रस्तावित लगानी १३ अर्ब रहेको उनले बताए । ‘हामीले १ वर्षअघिनै पहिलो चरणको अध्यन पुरा गरी ती क्षेत्रमा औद्योगिक क्षेत्र स्थापना गर्न सरकारलाई प्रस्ताव गरेका थियौं,’ उनले भने, ‘अर्थ मन्त्रालयमार्फत पटक पटक औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाका लागि पहल गरिएको भएपनि सरकारले चासो देखाएको छैन ।’
अहिले रहेका १० ओटै औद्योगिक क्षेत्रका सम्पूर्ण जग्गा तथा भवन भाडामा गइसकेका छन् । ती क्षेत्रमा नयाँ उद्योग स्थापनाको लागि ठाउ छैन । तर, औद्योगिक क्षेत्रमा उद्योग स्थापनाको लागि दैनिक ५÷६ ओटा प्रस्ताव आउने गरेको लिमिटेडले जानकारी दिएको छ । ‘उद्योगीहरूले समेत औद्योगक क्षेत्र स्थपनाका लागि पटक पटक हामीसँग आग्रह गर्दै आएका छन्,’ गौतमले भने, ‘त्यसैले पनि सरकारलाई औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाका लागि लगानी विनियोजन गरिदिन वा दाता खोजिदिन आग्रह गर्दै आएका छौ ।’ प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले गत कात्तिक ३ गते भारत भ्रमणका क्रममा त्यहाको सरकारसँग नेपालमा औद्योगिक क्षेत्र स्थापना गरिदिन प्रस्ताव गरेका थिए । तर, त्यसमा भारतले इच्छा देखाएन । त्यसपछि सरकारले औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाका लागि कुनै चासो देखाएको छैन । हालै भएको एक कार्यक्रममा उद्योगमन्त्री अनिलकुमार झाले औद्योगिक क्षेत्रको स्थापनाको प्रस्ताव सकारात्मक भएको बताएका थिए । तर, वातावरणीय तथा अन्य सुविधालाई मध्यनजर गरी ठाउको छनौंट गर्नुपर्ने उनले सुझाव दिएका थिए । उता अर्थमन्त्रालय संस्थान समन्वय महाशाखा प्रमुख खुमराज कुञ्जानीले प्रमको भारत भ्रमणअघि लिमिटेडले सो प्रस्ताव गरेको भएपनि अहिले त्यसलाई झक्झक्याउने काम भने नभएको बताए । ‘६ महीनायता औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाको लागि कुनै प्रस्ताव आएको छैन,’ उनले भने । त्यस्तै, उद्योग मन्त्रालयकी प्रबक्ता यामकुमारी खतिवडाले औद्योगिक क्षेत्र स्थापनाको प्रस्ताव उचित भएपनि हाल सो क्षेत्रका उद्योगको अवस्था र तीनीहरूले पाएका सुविधाहरूको मूल्याङ्कन गर्न समेत जरुरी रहेको बताइन् । अर्थ र उद्योग मन्त्रालयका एक÷एक जना प्रतिनिधि लिमिटेडको सञ्चालक समिति सदस्य रहने प्राब्धान छ ।
विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज)  निर्माणको चर्चाले समेत औद्योगिक क्षेत्र स्थापनालाई ओझेलमा पारेको लिमिटेडका एक कर्मचारीले बताए । सेज तथा औद्योगक क्षेत्र दुवै महत्वपूर्ण भएकोले दुवै क्षेत्र स्थपनामा सरकारले जोड दिनुपर्ने उनले बताए । सवै प्रकार र क्षमताका उद्योग औद्योगिक क्षेत्रमा अटाउन सक्ने भएकाले सोको स्थापनालाई ओझेलमा पार्न नहुने उनको भनाई छ । तुलनात्मकरूपमा औद्योगिक क्षेत्रमा उद्योगहरू सुरक्षित हुन्छन् । ‘औद्योगिक क्षेत्रमा बत्ति, पानी, ढल निकासा, सडकलगायत भौतिक पूर्वाधार समेत उपलब्ध हुनेहुँदा उद्योगहरू यस क्षेत्रमा आउन चाहन्छन्,’ गौतमले भने, ‘सरकारले थप औद्योगिक क्षेत्र स्थापना गरेमा औद्योगक वातावरण सृजना हुनुका साथै उद्योगमा नयाँ लगानी पनि आउने सम्भावना समेत बढ्छ ।’
प्रस्तावित औद्योगिक क्षेत्र र लगानी
औद्योगिक क्षेत्र    क्षेत्रफल (हेक्टरमा)    लगानी (रू. हजारमा)
बुटवल औ. क्षेको विस्तार     २७ दशमलव ४८     ४,७५,०००
दैजी औ. क्षे. कञ्चनपुर    १ सय ३५ दशमलव ५    २१,००,०००
करौंती डाडा औं. क्षे. दाङ    ३४    ४,८०,०००
सुनवल औ. क्षे. नवलपरासी    ६ सय ७८    ६९,००,०००
गोर्खा औ. क्षे. गोर्खा    १ सय    २,८०,०००
जम्मा    १,२७,५५,०००
स्रोत ः औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेड