विदेशमा लगानी खुला गर्ने पक्षमा सरकार, परिसंघ भन्छ कानुन चाहियो

जीडीपीमा औद्योगिक उत्पादनको योगदान वृद्धिदर घट्ने
उत्पादन वृद्धिका लागि कोष र ऐन ल्याउन सुझाव
कृष्ण रिजाल
असार २३, काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्षको कुल गार्हस्थ उत्पादन (जीडीपी)मा औद्योगिक उत्पादन क्षेत्रको योगदान वृद्धिदर घट्ने देखिएको छ । चालुवर्षको जीडीपीमा उत्पादनको योगदान १ दशमलव २८ प्रीतशतले मात्रै वृद्धि भई १५ दशमलव १९ प्रतिशत पुग्ने केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागको प्रक्षेपन गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०६७÷६८को जीडीपीमा औद्योगिक उत्पादनको योगदान १५ प्रतिशत रहेको थियो । यो अघिल्लो आवको तुलनामा २ दशमलव २९ प्रतिशतले बढी भएको विभागको तथ्याङ्क छ । औद्योगिक उत्पादन सूचकाङ्क अनुसार फेब्रीक, लेदर, सिन्थेटिक आदिबाट बनेका पहिरनहरू र प्लाइउड, कपडा तथा डेरी आदिको उत्पादनमा आएको ह्रासले यस क्षेत्रको बृद्धिदर न्यून देखिएको विभागका निर्देशक जिस्नुमोहन भट्टराईले बताए । ‘पछिल्लो सात महिनाको सुचाङ्कमा आधारित भई हामीले यो प्रक्षेपन गरेका हौं,’ उनले भने, ‘तर, जीडीपीमा उद्योगतर्फको उत्पादनको योगदान अझ बढ्न पनि सक्छ ।’
जीडीपीमा औद्योगिक उत्पादनको योगदान वृद्धिदर घट्ने विभागको प्रक्ष्येपनसँग सहमती राख्दै उद्योगी व्यवसायिहरूले उत्पादन वृद्धिमा जोड दिनुपर्ने बताएका छन् । उर्जा, प्रविधि, दक्ष कामदार तथा अनुकुल राजनैतिक वातावरणको अभावमा औद्योगिक उत्पादन बढ्न नसकेकाले जीडीपी वृद्धिदर पनि उल्लेखनीय हुन नसकेको नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घका उपाध्यक्ष प्रदिपजङ्ग पाण्डे बताउँछन् ।  ‘पछिल्ला वर्षहरूमा जीडीपीमा औद्योगिक उत्पादनको योगदान वृद्धिदर सन्तोषजनक हुन सकेको छैन,’ उनले भने, ‘यसको मूख्य कारण भनेकै औद्योगिक वातावरण नहुनु हो ।’ अहिले भएका उद्योगहरूले पनि आफ्ना उत्पादनको एकतीहाई मात्र उत्पादन गर्न सकेको जानकारी दिदै पाण्डेले उत्पादन वृद्धिका लागि औद्योगिक वातावरणको निर्माण र विद्यमान नीति तथा कानुनको कार्यन्वयन आवश्यक भएको बताए । ‘उद्योगको समस्या पहिचान गरी तिनको समाधानका लागि जोड दिनुपर्छ । त्यस्तै, भएका लगानीको संवद्र्धन गर्दै नयाँ लगानीलाई आकर्षण गर्नुपर्छ,’ पाण्डेले भने, ‘यसो गरेमा औद्योगिक वातावरण सीर्जना भई औद्योगिक उत्पादन बढाउन सकिन्छ ।’ ‘औद्योगिक नीति–२०६७’ तथा ‘वाणिज्य नीति–२०६५’लाई पूर्णरूपमा कार्यन्वयन गर्दै सेज, नयाँ औद्योगिक व्यवसाय ऐन र नयाँ प्रविधि हस्तान्तरण ऐन चाडो ल्याउन सकिएमा औद्योगिक उत्पादन उल्लेखनीरूपमा वृद्धि हुने  उनको भनाई छ ।
अनुकुल औद्योगिक वातावरण र प्रविधिमा आद्युनिकीकरणको अभावले उत्पादन घट्न गई  जीडीपीमा उत्पादन क्षेत्रको योगदान वृद्धिदर उल्लेखीय हुन नसकेको र यसको प्रभाव समग्र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमै पर्न जाने भन्दै उद्योगीहरू उत्पादन वृद्धिमा जोड दिनुपर्ने बताँउछन् । यसका लागि जतिसक्दो चाडो ‘टेक्नोलोजि डेभलपमेण्ट फण्ड’ स्थापना गर्नुका साथै औद्योगिक व्यवसाय ऐन र नयाँ प्रविधि हस्तान्तरण ऐन ल्याउनुपर्ने उनीहरू बताउँछन् । ‘अनुकुल औद्योगिक वातावरणको अभाव र  प्रविधि आद्युनिकीकरण हुन नसक्दा उत्पादन बढ्न सकेको छैन,’ नेपाल उद्योग परिसङ्घका उपाध्यक्ष हरिभक्त शर्माले भने, ‘यसर्थ, उत्पादन वृद्धिका लागि टेक्नोलोजि डेभलपमेण्ट फण्ड, नयाँ औद्योगिक व्यवसाय ऐन र नयाँ प्रविधि हस्तान्तरण ऐन अहिलेको मूख्य आवश्यकता हो ।’ ‘टेक्नोलोजि डेभलपमेण्ट फण्ड’मार्फत घरेलु तथा साना उद्योगमा आधुनिक प्रविधि भिœयाई उत्पादन बढाउन सकिने उनको भनाई छ । ‘हामीले सरकारलाई प्रविधि विकास कोष स्थापनाको लागि पटक पटक आग्रह समेत गर्दै आएका छौं,’ शर्माले भने, ‘प्रविधि विकासमा पर्याप्त लगानी गर्न नसक्ने उद्यमीहरूका लागि कोष स्थपना गरेर सहयोग गर्न आवश्यक छ ।’
खासगरी औद्योगिक वातावरण विग्रदै जाँदा घरेलु तथा साना उद्योगमा लगानी घटी यसक्षेत्रको उत्पादनमै कमी आएको नेपाल घरेलु तथा सना उद्योग महासङ्घकी अध्यक्ष लता प्याकुरेलले बताइन् । ‘राजनैतिक अस्थितरता तथा उर्जा र जनशक्ति अभावले भएका उद्योग नै बन्द हुँदै गएका छन, यस्तो अवस्थामा औद्योगिक उत्पादन बढ्ने कुरै भएन,’ उनले भनिन् ।  पछिल्लो ५ वर्षमा झण्डै १ लाख १० हजार भन्दा बढी घरेलु तथा साना उद्योग बन्द भएको अवगत गराँउदै अध्यक्ष प्याकुरेलले सरकारले औद्योगिक व्यवासय ऐन चाडै ल्याउर औद्योगिक वातावरणको सिर्जना गर्नुपर्ने बताइन् । ‘औद्योगिक नीति–२०६७’ले दिएका सम्पूर्ण सुविधाहरूको अक्षरस कार्यान्वयन हुने गरी ऐन ल्याएमा घरेलु तथा साना उद्योग मात्र नभई ठूला उद्योगमा समेत ठूलो लगानी बढी औद्योगिक उत्पादन उल्लेखीरूपमा वृद्धि हुने उनको भनाई छ । 
उत्पादन क्षेत्रमा उल्लेखीय लागनी हुन नसक्दा तरलता समेत बढ्दै गएको छ । माग नआएकै कारण उत्पादन क्षेत्रको लगानी बढ्न नसकेको बैङ्करहरू बताउँछन् । त्यस्तै, वातावरण नभएकै कारण उत्पादन क्षेत्रमा लागनी गर्न आटै नआएको उद्योगीहरूको भनाई छ । ‘वातावरण अनुकुल भए मात्रै साइवेरियाका चराहरू नेपाल आउछन्, नत्र नेपालकै गैडाहरू पनि भारत छिर्छन,’ पाण्डेले भने ।