विदेशमा लगानी खुला गर्ने पक्षमा सरकार, परिसंघ भन्छ कानुन चाहियो

बीओए–एनआईसी मर्जर प्रक्रिया शुरू
कृष्ण रिजाल
जेठ २४, काठमाडौं । बैङ्क अफ एशिया नेपाल लिमिटेड र एनआईसी बैङ्क लिमिटेडबीच मर्जरको प्रक्रिया शुरू भएको छ । राष्ट्र बैङ्कले करीब दुई महीना अघि दुवै बैङ्कका सञ्चालकलाई बोलाएर मर्जरमा जान सुझाव दिएपछि बैङ्कहरूले मर्जर प्रक्रिया अगाडि बढाएका हुन् । एउटै परिवार, फर्म वा व्यापारिक घरनाको लगानी रहेको वित्तीय संस्था गाभिनु पर्ने राष्ट्र बैङ्कको नीतिअनुसार एनआईसी र बीओएले मर्जर प्रक्रिया शुरू गरेको एनआईसी स्रोतले बताएको छ ।  दुबै बैङ्कमा विशला ग्रूपको ठूलो शेयर हिस्सा रहेको छ । एउटै व्यापारिक घरणाको बढी लगानी रहेकाले पनि एनआईसी र बीओए मर्ज हुने निश्चितप्रायः भएको बीओए स्रोतले बताएको छ ।
अहिले दुवै बैङ्कले छुट्टाछुट्टै उपसमिति बनाएर आपसमा मर्ज हुने सम्भवानको बारे अध्यन गरिरहेको बताएका छन् । बीओएले एनआईसीसँग मर्ज हुन इच्छुक रहेको जानकारी दिदै एनआइसीमा पत्र समेत पठाएको छ । ‘हामीले हालसालै बीओएले पठाएको पत्र प्राप्त गरेका छौं,’ एनआईसीका सञ्चालक राजेन्द्र अर्यालले अभियानसँग भने । यसअघिनै सम्पन्न एनआईसीको साधारण सभाले उपयुक्त बैङ्क वा वत्तिय संस्थासँग मर्जरमा जान निर्देश गरिसकेको उनले जानकारी दिए । ‘मर्जरमा जाने हाम्रो नीति हो तर, कुन बैङ्क वा वित्तीय संस्थासँग मर्ज हुने भन्ने बारे निर्णय भएको छैन,’ उनले भने । बीओए र एनआईसीका संस्थापक शेयरधनीहरू नजिकका भएको र राष्ट्र बैङ्कले पनि मर्जरमा जान सुझाव दिएकाले आपसमा मर्ज हुने सम्भावना बढी रहेको उनले बताए ।
त्यस्तै, बैङ्क अफ एशिया नेपालका अध्यक्ष असोक कुमार अग्रवालले कुनैपनि बैङ्क वा वित्तीय संस्थासँग मर्ज हुने सम्बन्धमा अध्यन गर्न उपसमिति गठन गरेको जानकारी दिए । ‘मर्जरमा जाने बीओएको नीति भएपनि कुनसँग जाने भन्ने निर्णय भएको छैन,’ उनले भने । तर, राष्ट्र बैङ्कको सुझावअनुसार बीओए र एनआईसीको मर्जर सम्भावना पनि बढी रहेको उनले बताए । बीओएले बनाएको मर्जर उपसमितिका संयोजक हिम रावलले मर्जरका सम्बन्धमा ड्राफ्ट तयार गरिसकेको र त्यो चाडै नै एनआईसीलाई दिने बताए । एनआईसी वा अरु कुनै बैङ्क वा वित्तीय संस्थासँग मर्ज हुने बारे १०÷१५ दिनमै ठोस तथ्य बाहिर ल्याइने उनले जानकारी दिए । तर, एनआईसीसँगको मर्जरको सम्भावना के कति छ भन्ने अध्यन भने शुरू भइसकेको उनले जानकारी दिए । 
बीओएका पूर्व प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पर्शुराम कुँवर क्षेत्रीकोे करार अवधि जेठ ९ गते सकिएको छ । बीओए र एनआईसी मर्जरमा जाने निश्चितप्रायः भएपछि उनले करार नबिकरण नगरेको बताइन्छ । तर, बीओए र क्षेत्री स्वयमले यसलाई हल्ला मात्रै भनेका छन् । ‘मर्जर प्रक्रियाको कारण मेरो करार अवधि नविकरण नभएको हल्ला मात्रै हो,’ उनले भने ।
एनआईसी बैङ्क लिमिटेडले २१ जुलाई १९९८ बाट कारोबार शुरू गरेको हो । बैङ्कमा ५१ प्रतिशत शेयर संस्थापन र बाँकि ४९ प्रतिशत शेयर साधारण जनताको रहेको छ । हाल बैङ्कमा  ३४ हजार शेयर सदस्य रहेका छन् । हाल एनआईसीको चुक्ता पूँजी १ अर्ब ४३ करोड रहेको छ । बीओएले २२ औं वाणिज्य बैङ्ककोरूपमा सन् २००७ अक्टुबर १२ देखि कारोबार शुरू गरेको हो । बैङ्कमा ७० प्रतिशत शेयर संस्थापन र बाकि ३० प्रतिशत शेयर साधारण जनताको रहेको छ । बीओएको चुक्ता पूँजी २ अर्ब रहेको छ । यी दुई बैङ्कको मर्जर पश्चात कुल चुक्ता पूँजी ३ अर्ब ४३ करोड पुग्ने छ ।
एनआईसीले चैत मसान्तसम्ममा करीब रू. २० अर्ब निक्षेप सङ्कलन गरी १६ अर्ब कर्जा प्रबाह गरेको छ । त्यस्तै, बीओएले सोही अवधिसम्ममा करीब साढे १५ अर्ब निक्षेप सङ्कलन गरी सवा १२ अर्ब कर्जा प्रबाह गरेको छ । मर्जर पश्चात बैङ्कको निक्षेप साढे ३५ अर्ब र कर्जा सवा २८ अर्ब पुग्ने छ । हाल एनआईसीको शाखा सङ्ख्या ३६ र बीओएको २९ ओटा पुगेका छन् । मर्जर पश्चात बैङ्कको कुल शाखा ६५ ओटा पुग्ने छ । मर्जर पश्चात बैङ्कको वित्तीय अवस्था अझ राम्रो हुनेछ ।
एनआईसीको सञ्चालकहरूमा जगदिशप्रसाद अग्रवाल, तुल्सीराम अग्रवाल, लोकमानन्य गोल्छा, विशाल अग्रवाल, राजेन्द्र अर्याल, विरेन्द्र कुमार सङ्घाई र गणेशमान श्रेष्ठ रहेका छन् । यसमध्ये विशाल, जगदिश र तुल्सीराम विशाल ग्रूपका प्रतिनिधिहरू हुन् । त्यस्तै, बीओएको सञ्चालकहरूमा असोककुमार अग्रवाल, शतिस कुमार मोरे, अनुज अग्रवाल, हेम बहादुर रावल, रामचन्द्र सङ्घाई, विनोद प्याकुरेल र विनयकुमार श्रेष्ठ रहेका छन् । यसमध्ये असोक, शतिस र अनुज विशाल ग्रुपका प्रतिनिधि हुन् ।