वार्षिक ७ अर्बको बिस्कुट खपत
भदौ २८, काठमाडौं । नेपालमा वार्षिक ७ अर्ब रुपैयाँबराबरको बिस्कुट खपत हुने गरेको छ । त्यसमध्ये ४० प्रतिशत बजार हिस्सा आयातित बिस्कुटको रहेको छ । यसको बजार वार्षिक २० प्रतिशतले बढ्दै गएको छ । खपत बढ्दै गए पनि स्वदेशी उत्पादन भने ओरालो लाग्दै गएको नेपाल बिस्कुट उद्योग सङ्घका उपाध्यक्ष तथा नेबिको प्रालिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत होमनाथ न्यौपाने बताउँछन् । ‘अहिले वार्षिक ३ अर्ब रुपैयाँबराबरको बिस्कुट आयात हुने गरेको छ,’ उनले भने, ‘यसमध्ये करीब ७५ प्रतिशत बिस्कुट अवैध रूपमा नेपाल भित्रिन्छ ।’ अवैध रूपमा भित्रने बिस्कुटसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपरेका कारण स्वदेशी उद्योगहरू समस्यामा परेको उनको भनाइ छ ।
हाल नेपालमा १० ठूलासहित करीब ४० ओटा बिस्कुट उद्योग सञ्चालनमा छन् । यिनले दैनिक ५ सय टन बिस्कुट उत्पादन गर्छन् । लोडशेडिङका कारण अधिकांश उद्योगले क्षमताको ५० प्रतिशतमात्रै उत्पादन गर्न सकेको उद्योगीहरू बताउँछन् । जेनेरेटर चलाएर बिस्कुट उत्पादन गर्दा प्रतिकिलो २० रुपैयाँसम्म लागत बढ्ने उनीहरूले जानकारी दिए ।
त्यस्तै, कच्चापदार्थ तथा कामदार ज्याला पनि भारतको तुलनामा प्रतिकिलो क्रमशः ५ र १० रुपैयाँ महँगो रहेको छ । विद्युत् अभाव, महँगो कच्चापदार्थ र ज्यालाका कारण उत्पादन लागत बढ्न गई आयातित बिस्कुटसँग प्रतिस्पर्धा गर्न गाह्रो भएको न्यौपाने बताउँछन् । ‘अभाव र समस्याका बीच भएको उत्पादनले भन्सारै नतिरी भित्रिएका बिस्कुटसँग कसरी प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ रु’ न्यौपाने प्रश्न गर्छन् । यति हुँदाहुँदै पनि केही नयाँ उद्योग खुलेका छन् । सञ्चालनमा रहेका केही उद्योगले क्षमता विस्तार तथा प्रविधि थपेका छन् । तर, कतिपय साना–ठूला उद्योग बन्द नै भएकाले बिस्कुट उत्पादन स्थिर रहेको न्यौपानेको भनाइ छ ।
पछिल्लो ५ वर्षमा मात्रै झण्डै १२ ओटा उद्योग बन्द भइसकेका छन् । गोर्खा, हुलास, मकवाना, गौरीशङ्कर, बाबा, बालाजी, भगवतीलगायत ठूला–साना बिस्कुट उद्योग बन्द भइसकेको न्यौपानेले जानकारी दिए । खासगरी ऊर्जा अभाव तथा मजदूर समस्याका कारण ती उद्योगहरू बन्द भएको बताइन्छ । अवैध रूपमा नेपाल भित्रने बिस्कुट रोक्न नसकिएमा हाल सञ्चालनमा रहेका उद्योगहरू ५ देखि १० वर्षभित्रमै बन्द भइसक्ने न्यौपाने बताउँछन् । एउटा बिस्कुट उद्योग स्थापनाका लागि न्यूनतम १० करोड रुपैयाँको लगानी लाग्ने एशियन थाई फूडस्का प्रबन्ध निर्देशक महेश जाजूले बताए । यसलाई आधार मान्दा अहिले नेपाली बिस्कुट उद्योगमा झण्डै ४ अर्ब रुपैयाँ लगानी रहेको देखिन्छ । एशियन थाई फूड्सले आगामी दशैंपछि बिस्कुट उत्पादन शुरू गर्दै छ ।
नेपालबाट सानो परिमाणमा बिस्कुटको निर्यात पनि हुने गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०६८र६९ को १० महीनामा नेपालबाट १ करोड ५० लाख रुपैयाँको बिस्कुट निर्यात भएको व्यापार तथा निकासी प्रवद्र्धन केन्द्रको तथ्याङ्क छ । नेपाली उद्योगको प्रतिस्पर्धी क्षमता बढाउन सके आयातलाई विस्थापन गरेर निर्यातसमेत बढाउन सकिने काबरा समूहका निर्देशक श्याम काबरा बताउँछन् । काबरा समूहअन्तर्गतको क्वालिटी बिस्कुट उद्योगले विभिन्न ब्राण्डका बिस्कुट उत्पादन गर्दै आएको छ । उद्योगले हालै नयाँ प्लाण्ट जडान गरेको छ । आयात नियन्त्रण तथा स्वदेशी उद्योगलाई आवश्यक ऊर्जा उपलब्ध गराई कच्चा पदार्थमा सहुलियत दिन सकेमा नेपाल बिस्कुटमा आत्मनिर्भर हुने उद्योगीहरू बताउँछन् । हाल सञ्चालनमा रहेका बिस्कुट उद्योगहरूमा ५ हजार जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन् ।
- खपत र आयात बढ्दो, स्वदेशी उत्पादन स्थिर
भदौ २८, काठमाडौं । नेपालमा वार्षिक ७ अर्ब रुपैयाँबराबरको बिस्कुट खपत हुने गरेको छ । त्यसमध्ये ४० प्रतिशत बजार हिस्सा आयातित बिस्कुटको रहेको छ । यसको बजार वार्षिक २० प्रतिशतले बढ्दै गएको छ । खपत बढ्दै गए पनि स्वदेशी उत्पादन भने ओरालो लाग्दै गएको नेपाल बिस्कुट उद्योग सङ्घका उपाध्यक्ष तथा नेबिको प्रालिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत होमनाथ न्यौपाने बताउँछन् । ‘अहिले वार्षिक ३ अर्ब रुपैयाँबराबरको बिस्कुट आयात हुने गरेको छ,’ उनले भने, ‘यसमध्ये करीब ७५ प्रतिशत बिस्कुट अवैध रूपमा नेपाल भित्रिन्छ ।’ अवैध रूपमा भित्रने बिस्कुटसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपरेका कारण स्वदेशी उद्योगहरू समस्यामा परेको उनको भनाइ छ ।
हाल नेपालमा १० ठूलासहित करीब ४० ओटा बिस्कुट उद्योग सञ्चालनमा छन् । यिनले दैनिक ५ सय टन बिस्कुट उत्पादन गर्छन् । लोडशेडिङका कारण अधिकांश उद्योगले क्षमताको ५० प्रतिशतमात्रै उत्पादन गर्न सकेको उद्योगीहरू बताउँछन् । जेनेरेटर चलाएर बिस्कुट उत्पादन गर्दा प्रतिकिलो २० रुपैयाँसम्म लागत बढ्ने उनीहरूले जानकारी दिए ।
त्यस्तै, कच्चापदार्थ तथा कामदार ज्याला पनि भारतको तुलनामा प्रतिकिलो क्रमशः ५ र १० रुपैयाँ महँगो रहेको छ । विद्युत् अभाव, महँगो कच्चापदार्थ र ज्यालाका कारण उत्पादन लागत बढ्न गई आयातित बिस्कुटसँग प्रतिस्पर्धा गर्न गाह्रो भएको न्यौपाने बताउँछन् । ‘अभाव र समस्याका बीच भएको उत्पादनले भन्सारै नतिरी भित्रिएका बिस्कुटसँग कसरी प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ रु’ न्यौपाने प्रश्न गर्छन् । यति हुँदाहुँदै पनि केही नयाँ उद्योग खुलेका छन् । सञ्चालनमा रहेका केही उद्योगले क्षमता विस्तार तथा प्रविधि थपेका छन् । तर, कतिपय साना–ठूला उद्योग बन्द नै भएकाले बिस्कुट उत्पादन स्थिर रहेको न्यौपानेको भनाइ छ ।
पछिल्लो ५ वर्षमा मात्रै झण्डै १२ ओटा उद्योग बन्द भइसकेका छन् । गोर्खा, हुलास, मकवाना, गौरीशङ्कर, बाबा, बालाजी, भगवतीलगायत ठूला–साना बिस्कुट उद्योग बन्द भइसकेको न्यौपानेले जानकारी दिए । खासगरी ऊर्जा अभाव तथा मजदूर समस्याका कारण ती उद्योगहरू बन्द भएको बताइन्छ । अवैध रूपमा नेपाल भित्रने बिस्कुट रोक्न नसकिएमा हाल सञ्चालनमा रहेका उद्योगहरू ५ देखि १० वर्षभित्रमै बन्द भइसक्ने न्यौपाने बताउँछन् । एउटा बिस्कुट उद्योग स्थापनाका लागि न्यूनतम १० करोड रुपैयाँको लगानी लाग्ने एशियन थाई फूडस्का प्रबन्ध निर्देशक महेश जाजूले बताए । यसलाई आधार मान्दा अहिले नेपाली बिस्कुट उद्योगमा झण्डै ४ अर्ब रुपैयाँ लगानी रहेको देखिन्छ । एशियन थाई फूड्सले आगामी दशैंपछि बिस्कुट उत्पादन शुरू गर्दै छ ।
नेपालबाट सानो परिमाणमा बिस्कुटको निर्यात पनि हुने गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०६८र६९ को १० महीनामा नेपालबाट १ करोड ५० लाख रुपैयाँको बिस्कुट निर्यात भएको व्यापार तथा निकासी प्रवद्र्धन केन्द्रको तथ्याङ्क छ । नेपाली उद्योगको प्रतिस्पर्धी क्षमता बढाउन सके आयातलाई विस्थापन गरेर निर्यातसमेत बढाउन सकिने काबरा समूहका निर्देशक श्याम काबरा बताउँछन् । काबरा समूहअन्तर्गतको क्वालिटी बिस्कुट उद्योगले विभिन्न ब्राण्डका बिस्कुट उत्पादन गर्दै आएको छ । उद्योगले हालै नयाँ प्लाण्ट जडान गरेको छ । आयात नियन्त्रण तथा स्वदेशी उद्योगलाई आवश्यक ऊर्जा उपलब्ध गराई कच्चा पदार्थमा सहुलियत दिन सकेमा नेपाल बिस्कुटमा आत्मनिर्भर हुने उद्योगीहरू बताउँछन् । हाल सञ्चालनमा रहेका बिस्कुट उद्योगहरूमा ५ हजार जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन् ।
Comments
Post a Comment